" Muscle Training with Postural Resistance ",
W. Van Gunsteren, O. De Richemont, L. Van Wermeskerken
Verschenen bij Eburon Academic Publishers, PO Box 2867, 2601 CW Delft,
The Netherlands, 1e druk, 2004, 283 pagina's.
ISBN 90 5166 918 6/ € 35,00.
Bewegen is van belang voor de gezondheid. De praktijk leert ons, dat verschillende klachten van overbelasting tijdens bewegen ontstaan door instabiliteit en houdingsafwijkingen, waardoor de belastbaarheid van het lichaam verminderd is. Stabiliteit blijkt van essentieël belang te zijn om gecoördineerde, functionele houdings- en bewegingspatronen binnen het dagelijks bewegen te verkrijgen en te behouden.
Om het bewegen te ondersteunen zijn verschillende trainingen en fitnessmethodes in ontwikkeling, veelal gebaseerd op al langer bestaande methodes: Pilates, Chinese bewegingsleer, yoga, bodypump, kickboksen enz.
Bij alle genoemde methodes zijn een aantal basisprincipes terug te vinden: centraliteit, stabiliteit, totaliteit, krachtsopbouw, ademhaling, maat en ritme.
Het boek Muscle Training with Postural Resistance beschrijft een methode met genoemde basisprincipes welke toepasbaar is bij diverse patiëntengroepen met stabiliteits-, houdings- en bewegingsproblematiek.
Eerder is het boek verschenen in een Nederlandse vertaling van het oorspronkelijk Franse boek: Rééducation Musculaire à base de Réflexes Posturaux 1 . Laatstgenoemd boek was het resultaat van gemeenschappelijk overleg, discussie en uitwisseling van ervaring van een grote groep geïnteresseerde fysiotherapeuten van verschillende nationaliteiten, gedurende een periode van ongeveer 20 jaren.
De methode Houdingsweerstand-therapie Bugnet 2 is in Nederland geïntroduceerd ten tijde van de polio-epidemie om patiënten met pareres en paralyses te kunnen behandelen.
In de praktijk blijkt de methode als therapievorm binnen de fysiotherapie een veel bredere toepasbaarheid te hebben. Patiënten met verschillende neurologische aandoeningen, bijvoorbeeld hemiplegie, spina bifida, perifere zenuwletsels, met orthopedische aandoeningen als scoliose, houdingsafwijkingen van gewrichten, postoperatieve condities en met bijvoorbeeld klachten ten gevolge van verminderde belastbaarheid van het houdings- en bewegingsapparaat, blijken baat te hebben bij training met Bugnet.
Om de methode meer bekendheid te geven is het boek in 2004 in het Engels uitgegeven bij Eburon Academic Publishers mede dankzij grote inzet van mevrouw L.F. van Wermeskerken - Dutry van Haeften.
Het boek Muscle Training with Postural Resistance is ingedeeld in twee delen:
- 1. algemene principes en basis oefeningen.
- 2. oefeningen voor patiënten met paresen/paralyses.
Bijzonder werkzaam is het schematische overzicht van alle spiergroepen van het menselijk lichaam ingedeeld naar hoofdfunctie met verwijzing naar betreffende oefeningen in het boek.
De inleiding bestaat uit ‘de analyse en richtlijnen voor behandeling.' Hierin komt de specifieke kracht en relevantie van de methode duidelijk naar voren: De houdingsweerstand-therapie is gebaseerd op het vermogen van de mens om een gegeven lichaamshouding te handhaven tegenover krachten van buitenaf. De methode appelleert aan basale reflexmatige krachten door middel van spierfunctie verbeterende oefeningen in gesloten ketens.
De spierfunctie wordt aangezet binnen de totaliteit van het neuromusculaire systeem. Hierbij wordt zonder beweging de kracht van de zwakste spiergroepen ook aangesproken en de coördinatie verbeterd. Vaste elementen die in elke oefening voorkomen zijn: totaliteit, fixatie, automatische reactie, gesloten keten, geen beweging, maat, ritme en ademhaling.
De behandeling blijkt een gunstig effect te hebben op motoriek, circulatie, ademhaling, psyche en weerbaarheid van de patiënt.
Specifieke kenmerken van de methode Bugnet zijn samengevat: oefeningen in totaliteit, opbouw tot maximale weerstand aan de houding, géén beweging, appèl op de diepte sensibiliteit (houdingsreflexen) en isometrische contracties.
Vele fysiotherapeuten vinden de methode ouderwets en niet bruikbaar in de moderne praktijk. De relevantie van de methode Bugnet is naar onze mening echter groot. Stabiliteit en houding vormen de basis voor functioneel bewegen.
"De houdingsweerstand wordt bij ziekten van het bewegingsapparaat en houdingsafwijkingen gebruikt om spieren tot activiteit te brengen, die langs andere wegen moeilijk te aktiveren zijn", aldus prof.Dr. J. Droogleever Fortuyn, hoogleraar neurologie te Groningen (1973).
Het boek is aan te bevelen omdat het een duidelijke handvat geeft tot het verbreden en verdiepen van de oefentherapie. Binnen de huidige setting van fysiotherapie biedt Bugnet tevens een waardevolle mogelijkheid tot een revalidatieprogramma dat geschikt is voor do-it-yourself training.
Referenties:
1. Rééducation Musculaire à base de Réflexes Posturaux,
W. Van Gunsteren, O. de Richemont, L. Van Wermeskerken, Masson et Cie,
Parijs, 1968.
2. Houdingsweerstand-therapie Bugnet ,
W. Van Gunsteren, O. De Richemont, L. Van Wermeskerken,
Frederik Hendrik Stichting, den Haag, 1973- 1984 (1-ste /5-de druk).
Joke Klaas- Oude Luttikhuis en Gertie Lenselink- Kamphuis, fysiotherapeuten - 2006.